فیوزها، فیوز کاردی

فیوز

فیوز یه عنوان یکی از قدیمی ترین وسایل در مهندسی برق  شناخته می شود . در گذشته از یک رشته ساده پلاتین جهت حفاظت کابل ها استفاده می شد . باپیشرفت های بعدی فیوز هایی با کارایی بالا و مناسب ارائه شد که باعث شده فیوزها هنوز یکی از بهترین و مناسب ترین راهکار برای حفاظت مدارها به شمار آید.

اساس کار فیوز های امروزی نسبت به فیوز ها اولیه و قدیمی تفاوت زیادی نکرده است . در ابتدای قرن بیستم فیوزهای پیچی  با نام تجاری دیازد Diazed در شرکت زیمنس ساخته شد . از امتیازات آن می توان طراحی ساده ،ارزان قیمت بودن و قدرت قطع بالا و مشخصات دقیق قطع را نام برد . امروزه با پیشرفت علوم و طراحی تجهیزات متنوع حفاظتی ، هنوز فیوز جایگاه خود را در سیستم های قدرت حفظ کرده و با افزایش روز افزون استفاده از دلایلی چون قیمت مناسب ،سادگی ،عملکرد خوب و نیاز به جای کم و قابلیت اطمینان بالا روبرو هستیم . به همین دلیل از فیوز به عنوان آخرین خط حفاظتی نام می برند.

در ابتدا استاندارد فیوزها استاندارد ابعادی بود که دلیل آن هم سهولت تعویض و جلوگیری از خطا در انتخاب  بود . به مرور زمان و با افزایش قدرت اتصال کوتاه و گسترش استفاده از برق ضرورت شناخت خواص دیگری مانند منحنی جریان – زمان ، قدرت قطع و توان تلف شده نیز مطرح و در استانداردها تعریف  شد. در حال حاضر عمده فیوز های قدرت با استاندارد IEC60269 برای فشار ضعیف و IEC60282 برای فشار متوسط برای  سراسر جهان یکسان سازی شده است . این استاندارد باعث تسهیل در انتخاب و تعویض فیوز شده است . استاندارد EN اروپا بسیار مشابه استاندارد  IECاست بنابراین این استاندارد برای کشورهای اروپایی قابل اجرا است.

 به جز این استاندارد کشور آلمان (DIN EN,VDE) عموما ترجمه استانداردهای مشابه جهانی هستند فقط در استاندارد آلمان با هدف پیشگیری از خطا های مخاطره آمیز دو سیستم NHو D/DO به آن اضافه گردیده است   

همینطور تعدادی از استاندارد های VDE موجود می باشد که معادلی در استانداردهای بین المللی برای آن وجود ندارد :

فیوز NH و HH محدود کننده جریان جهت ترانسفورماتورها

فیوز NH خاص وسایل و تجهیزات معدن

فیوز های 1000 ولتی برای حفاظت مدار موتور های الکتریکی

فیوزهای نوع D با المنت E16 تا 25 آمپر

فیوزهای نوع Dتا ولتاژ 750 ولت برای تراکشن های قطارهای برق

فیوزهای نوع D تا 500 ولت برای کاربردهای معدن

فیوز های D0 690 ولت

فیوز کلید های  مدل D0

از نظر اهل فن فیوز یعنی یک قطعه تعویض شونده که همان فیوز لینک است از نظر استاندارد فیوزبه معنای یک تجهیز کامل است به عبارت دیگر فیوز یعنی:

• پایه فیوز (جایی که فیوز روی آن نصب می شود )
• فیوزلینک
• نگهدارنده فیوز (دسته فیوز ، کلاهک پیچی فیوز)
• بخش تست (فشاری ،پیچی)
• پوشش برای جلوگیری از شوک الکتریکی و دیواره های جدا کننده برای جاهایی که چند فیوز کنار هم قرار دارند 

فیوز های نوع D (فیوزهای پیچی ،بوکس)

پوشش و محافظت خوب در برابر تماس فرد با قطعات برق دار ،در نتیجه محافظت در برابر شوک الکتریکی و دارا بودن رفتار ثابت در برابر تغییرات جریان را از ویژگیهای این نوع فیوز به حساب می آید . این فیوز به گونه ای طراحی شده فیوز لینک موجود در یک فیوز را نمی توان با فیوزلینک با جریان بالاتر تعویض نمود این به دلیل وجود قطعه محدود کننده ابعادی  نصب شده در پایه فیوز است . فیوز لینک نوع D فقط در پایه فیوزهایی که مجهز به قطعه محدود کننده ابعادی متناسب با جریان نامی یا بزرگتر هستند قابل استفاده است .محدود کننده ابعادی فقط با استفاده از ابزار متخصص قابل نصب است بنابراین تعویض این قطعه نیاز به تجربه و مهارت است

فیوزهای نوع Dبا نام تجاری DIAZEDنیز شناخته می شود .مشخصاتی چون دارا بودن سقف ولتاژ 500 ولت  ACوDC و همینطور سطح اتصال کوتاه 50 کیلوآمپر ACو 8 کیلو آمپر DC سبب شده تا این نوع فیوز علاوه بر مصارف خانگی در مصارف صنعتی هم بکار می رود . با ورود نوع جدید تیپ D که دارای ولتاژ قابل تحمل 400 ولت AC و 250 ولت DC و توان تلفاتی پایین تر و ابعاد کوچکتر بود که NEOZED نام داشت این فیوز در طبقه بندی اندازه به تیپ D0 شناخته می شود .  در انواع فیوزی که تا به حال تولید شده تیپ NDZ به عنوان کم حجم ترین شناخته شده است و این فیوز ها با دو سرعت عملکرد سریع و تاخیری وجود دارند (TNDz) که با علامت حلزون روی آن قابل تشخیص است و نوع سریع آن در مدار کنترل و اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد . در جدول زیر خلاصه از انواع فیوزهای پیچی (بوکس) آورده شده است 

امکان اشتباه گرفتن فیوزهای NDz و DL  E16 که هنوز مورد استفاده قرار دارند وجود ندارد . فیوز های DL به عنوان جایگزین برای D0 تولید شده است .

از تیپ E16 دو مدل وجود دارد با طول های متفاوت که 36 میلیمتری آن DL و 56 میلیمتری آن NDZ است.