مناطق خطر hazardous area

محیط های مستعد خطر انفجار و حریق

دو نوع محیط های مستعد خطر انفجار و حریق وجود دارد

محیط های مستعد خطر معدنی : در این طبقه بندی به علت شرایط خاص هر معدن از استاندارد جهانی استفاده نمی شود و هر کشوری مقررات ویژه خود را وضع می کند

محیط های مستعد غیر معدنی : این طبقه بندی شامل محیط های مستعد خطر گازی ، محیط های مستعد حاوی غبارات و فیبرهای آتش گیر و طبقه بندی باز شدن یک فضا به فضای دیگر است.

شناسایی و طبقه بندی بر اساس BS و CENELEC

این استاندارد محیط های خطر را به صورت ZONE0,ZONE 1,ZONE 2 طبقه بندی می کنند .

این طبقه بندی تنها برای گازها و بخارات قابل اشتعال کاربرد دارد.

ZONE 0

محیطی که در آن ، مخلوط انفجاری گاز با هوا به صورت دائمی یا طولانی مدت وجود داشته باشد .

 در محیط کاری که بخارات مواد و حلال ها همیشه در محدوده انفجار وجود دارند و با تهویه و دیگر روش های کنترلی نتوان مقدار بخارات و گاز های قابل اشتعال یا انفجار را از محدوده قابل انفجار  خارج ساخت ، در این منطقه خطر قرار می گیرند .

 به همین دلیل محدوده قابل انفجار هر ماده ای به صورت حد پایین و بالا نمایش داده می شود

برای مثال در کارخانه ای که از حلال استن به فراوان و دایم استفاده می شود چناچه پس از آلاینده سنجی ، مقدار بخارات ماده در محیط حدود 6/2 تا 13 درصد حجمی هوا باشد ، در حضور جرقه مشتعل خواهد شد.

ZONE 1

محیطی است که ممکن است در آن مخلوط انفجاری گاز با هوا تحت شرایط عادی ، به وجود آید .

 در تعریف پیشین شرط دایم مورد توجه بود. یعنی وجود همیشگی یا طولانی مدت یک ماده در محیط ، ولی در این تعریف احتمال وجود ماده در شرایط عادی مورد توجه است و منظور عدم دخالت شرایط غیر عادی و اضطراری است .

ZONE 2

محیطی است که در آن مخلوط انفجاری گاز با هوا تحت شرایط عادی وجود ندارد و اگر احتمالاَ به وجود آید ، کوتاه مدت خواهد بود .

 در این تعریف منظور وجود یک ماده در شرایط غیرعادی است که ممکن است پیش آید ولی در شرایط عادی امکان حضور یک ماده وجود نخواهد داشت و اگر وجود داشته باشد موقتی است.

شناسایی و طبقه بندی بر اساس NEC

محیط های مستعد خطر مطابق آیین نامه ملی برق آمریکا به شماره 500 ، محیط های مستعد خطر را به سه کلاس خطر دسته بندی می کند.

 این استاندارد بهتر از سایر استاندارد ها ، همه مواد خطرناک (چه به صورت گاز و بخارات یا گردوغبار و فیبر) را مورد توجه قرار داده است که در ایمنی برق از اهمیت بیشتری برخردار است .

CLASS I

محیط هایی که در آن ها به طورمعمول  گاز قابل اشتعال وجود دارند یا ممکن است به وجود آیند . مانند محیطی که بخارات برخی حلال ها (استن،بنزن،و....) و برخی گازها (مانند پروپان) وجود دارد.

CLASS II

محیط هایی که در آن به طور طبیعی غبار های قابل اشتعال (مانند قبار برخی فلزات ،غلات،ذغال،پودرهای مواد منفجره و مانند آن ها) وجود دارند یا ممکن است به وجود آیند .

CLASS III

محیط هایی که در آن ها به طور عادی فیبر ها و تارهای قابل اشتعال وجود دارند یا ممکن است به وجود آیند . مانند نیشکر ،الیاف و پشم در کارخانجات قند ،ریسندگی و بافندگی .

هر یک از این کلاس ها نیز خود دسته بندی های فرعی تری(Division 1,Division 2 ) خواهند داشت. بطور کلی این تقسیمات فرعی صورت زیر است:

CLASS I , Division1

محیط هایی که در آن هادر شرایط عادی ، گاز ها و بخارهای قابل اشتعال وجود دارند.

CLASS I , Division2

محیط هایی که در آن ها تنها در شرایط غیر عادی ممکن است گاز ها یا بخار های قابل اشتعال به وجود آیند.

CLASS II , Division1

محیط هایی که در آن هادر شرایط عادی ،گرد و غبارهای قابل اشتعال وجود دارند.

CLASS II , Division2

محیط هایی که در آن ها تنها در شرایط غیر عادی ممکن است گردو غبارهای قابل اشتعال به  وجود آیند

CLASS III , Division1

محیط هایی که در آن هادر شرایط عادی ، فیبر ها و تارهای قابل اشتعال وجود دارند.

• غبار احتراق پذیر  IIA
• غبار غیر رسانا  IIIB
• غبار رسانا     IIC

CLASS III , Division2

محیط هایی که در آن ها تنها در شرایط غیر عادی ممکن است فیبر ها و تارهای قابل اشتعال به  وجود آیند .