شناخت انواع فن و کاربرد آن

 لازمه یک سیستم کار آمد تهویه هوای سرد ، گرم و تخلیه هوا انتخاب و کاربری مناسب فن یا هواکش است. نوع فن های که عموما مورد استفاده هستند شامل نوع سانتریفیوژ و نوع محوری اکسیال است:

1.  :centrifugal fanدر هواکش سانتریفیوژ، هوا از بخش پروانه به سمت پره ­ها حرکت کرده و انرژی جنبشی آن زیاد می­شود. این انرژی جنبشی قبل از ورود به بخش discharge به انرژی فشاری تبدیل شده و در نتیجه فشار هوا بالا می­رود. هوا  به صورت شعاعی ای( گریز از مرکز )در اطراف پروانه پرتاب می شود برای جهت دادن به حرکت و فشار ایجاد شده نیاز به یک محفظه حلزونی شکل است.
2. axial fan: فن­ های اکسیال( محوری)، همانطور که از نامشان پیداست، جریان هوا را در طول محور خود به حرکت درمی­آورند. هوا پس از عبور از پره­ ها، در اثر نیروی لیفت حاصل از ایرودینامیک، پرفشار شده و تغییر مسیر می­دهد و پس از عبور از مسیر خروجی مجددا تغییر جهت داده و در نهایت در مسیر سرعت ورودی به فن، از آن خارج می­شود. 

این فن­ ها توانایی تولید  فشارهای بالا را با بازده زیاد داشته  و با بیشتر شرایط فرایندها  کاربردی سازگاری دارند که این یکی از مزیت­های مهم نوع از فن ها می­باشد.

سایر مقالات مرتبط:

چگونه هواکش مناسبی انتخاب کنیم؟

هواکش حمام، هواکش سرویس بهداشتی

چیدمان اجزاء فن های سانتیرفیوژ

جزئیات و کاربرد فن سانتریفیوژساختمان

اصول تهویه صنعتی

تهویه آشپزخانه صنعتی

فن­ های سانتریفوژ بر اساس نوع پره به چند دسته زیر تقسیم می­شوند:

پره­ های ایرفویل (AF )

پره های Airfoil (AF) یا دارای سطوح و لبه های صاف و صیقلی هستندکه این باعث می شود تا آشتفتگی :turbulence به میزان زیادی کاهش یافته این شرایط کاهش عمده ای در میزان صدا ایجاد شده و افزایش بازده سبب می شود.

منحنی راندمان فشار استاتیک، دبی یا جریان گاز 

انحنا رو به عقب ( BC )backward curved: در این نوع فن ها گردش پروانه در جهتی است که پشت به انهنای داخلی تیغه ها یا پره ها است . فن­ های BC دارای راندمان کمتری نسبت به فن­ سانتریفیوژ ایرفویل هستند  و می­توانند گازهای که دارای ذرات هستند را نیز  انتقال دهند. چنانچه غلظت مواد همراه سیال یا گاز بالا باشد پره­ های شعاعی یا مستقیم در نوک مناسبتر می باشند.

صاف رو به عقب ( BI ) Backward Inclined : مقایسه عملکرد FC و فن های  BI، برای سرعت دوران (S)  مشخص سرعت هوا (V)  در مقایسه دوران پروانه BI به صورت  قابل ملاحظه ای از یک پروانه FC بیشتر است . بنابراین، هنگامی که یک فن BI انتخاب شده است با هدف  رسیدن به همان

 د بی یا جریان هوا، باید آن را در حدود دو برابر سرعت یک فن FC برای  عملکرد  مشابه انتخاب نمود. با وجود این، نیاز برق ورودی فن BI کمتر است ، اغلب آن را به یک انتخاب کارآمد تر بدل می کند.این افزایش سرعت دوران مستلزم آن است که با یک شفت بزرگ تر و تحمل و استحکام بیشتر ساخته شود، بالانس بودن پروانه نیز از اهمیت زیادی برخوردار می شود . این ساختار باعث می شود تا این نوع فن دارای توان جابجایی بالا های هوا یا گاز را همزمان با فشار استاتیک قابل توجه داشته باشد .

منحنی راندمان دبی و فشار فن BI

اولین چیزی که باید در مورد  هواکش سانترفیوژ یا گریز از مرکز در نظر گرفته شود این نکته است انحنای  تیغه های  پروانه در جهت چرخش پروانه است. به همین علت به آن انحنا رو به جلو Forward Curved (FC)  گفته می شود . فن های  FC در سرعت های نسبتا کم را اندازی  و برای تولید  حجم هوا ی بزرگ و درمقابل  فشارهای استاتیکی نسبتا پایین استفاده می شود. واضح است که  ذاتا ساختار پروانه  فن منحنی رو به جلو به این پروانه  اجازه نمی دهد تا به  سرعت آن در حدی افزود تا  تولید فشار استاتیک بالا نماید .

شکل منحنی تیغه FC باعث یک حرکت رو به جلو به هوا توسط سطح نوک تیغه به همراه سرعت چرخش پروانه (S)، باعث پرتاب  هوا در سرعت نسبتا بالا (V) خواهد شد. فشار استاتیک تولید شده توسط فن تابعی از حرکت رو به جلو از  هوا در نوک تیغه یا همان پره است. فن FC در جریان هوا و فشار استاتیک محدود، در سرعت های دورانی پایین تر از انواع دیگر از کار می کند .

منحنی راندمان فشار استاتیک دبی فن FC

فن های پروانه ای (propeller): هواکش صنعتی ، یکی ساده ­ترین انواع فن ­های محوری هستند که برای ایجاد جریان­های هوا ،فلویا دبی بالا و فشار کم کاربرد داشته و عموما در سیستم­های تهویه مورد استفاده قرار می­گیرند. از آنجاکه فشار تولیدی این فن­ها کم بوده نیاز به کانال­ها و مجراهای بزرگ نداشته و به دلیل ساختار ساده پروانه که معمولا دارای دو یا چند تیغه یا پره از جنس سبک است، هزینه این فن ­ها پایین بوده و همچنین قادرند جریان را در جهت معکوس نیز تولید کنند این­ فن­ ها را می­توان هم بطور مستقیم و هم بوسیله تسمه  به موتور متصل نمود. از معایب آنها، ایجاد سر و صدای نسبتا زیاد و بازده انرژی پایین می­باشد.

فن محوری لوله ای (Tubeaxial): فن­ های محوری-لوله­ ای، نوعی از فن­های محوری هستند که پره ­های فن در محفظه استوانه ای قرار دارد. در اینفن­ها، با بهبود پارامترهای  جریان ورودی، فشار و بازده بالاتری حاصل می­گردد. این فن­ها برای تولید فشارهای متوسط و جریانهای ،دبی  بالا کاربرد دارند. 

فن محوری پره ای (Vaneaxial Fans): فن­  محوری - پره ­ای، نوع پیچیده­تری از فن­های محوری هستند که پره­ها داخل لوله استوانه­ای بگونه­ای قرار دارند که با تغییر الگوی جریان، و انرژی جنبشی جریان ورودی را به فشار تبدیل می­کنند. این فن­ها نسبت به سایر فن­های محوری دارای بازده بیشتری بوده و برای تولید فشارهای متوسط تا بالا مورد استفاده قرار می­گیرند. چنانچه پره­های آنها از نوع airfoil باشد بازده آنها به بیش از 85% خواهد رسید.