انواع مته مارپیچ و مرغک

انواع مته

مته مارپیچ :

مته مارپیچ در واقع قطعه ای است از جنس فولاد با استحکام و سختی مناسب که به شکل مخصوص مارپیچ مانند درآورده شده است. نوک این مته از انواع مته با زوایه و شکل خاصی تیز می شود. بخش انتهایی مته که شکل بدون شیار دارد، دنباله مته نامیده که مته ها دارای سه نوع دنباله هستند.

انواع دنباله مته

• دنباله ساده (استوانه ای)
• دنباله مخروطی (کونیک)
• دنباله شیار دار

اگر از ابزار مناسب و به شکل اصولی با مته مارپیچ سوراخکاری نمائید، دقتی بین ۰٫۱ تا ۰٫۲ میلیمتر بدست خواهید آورد. برای بهبود دقت و افزایش کیفیت سوراخکاری از برق و بعد از سوراخکاری استفاده می شود. مته یک ابزار برش و براده برداری است. مته دارای دو تیغه (لبه) برنده است. در زمان عملیات سوراخکاری حرکت دورانی یا همان چرخش مته در امتدار محور استوانه همراه با حرکت رو به جلو در جهت نوک مته باعث براده برداری توسط هر دو تیغه یا لبه پیشانی مته می شود. این براده بردای در شعاع محور دوران سبب ایجاد سواراخ با قطر پیشانی مته می شود. برای ایجاد حرکت دورانی و حرکت رو به جلو از نیروی موتور الکتریکی و یا نیروی دست استفاده می شود.

مته مرغک :

مته مرغک نوعی دیگر از انواع مته با کاربرد ویژه است. بدنه استوانه ای شکل این مته از دو انتهای آن تیز شده است. زاویه نوک مته مرغک ۶۰ درجه است. بخش بالایی آن که به آن خزینه گفته می شود دارای دو نوع با زاویه های ۶۰ و ۱۲۰ درجه است. نوع دیگر آن بخش خزینه دارای قوس است. این نوع مته برای مشخص کردن دقیق مرکز سوراخ به منظور ممانعت از لغزش و سرخوردن مته و نفوذ آسان و مطمئن مته در هنگام سوراخکاری توسط دستگاه تراش بکار می رود. همچنین ایجاد تکیه گاه مناسب برای قرارگیری مرغک در کارهای تراشکاری مربوط به قطعات بلند و عملیات مخروط تراشی بسیار کاربرد دارد.

• ایجاد تکیه گاه مناسب برای مرغک در عملیات تراشکاری قطعات بلند و مخرو ط تراشی به کمک انحراف مرغک
• مشخص کردن دقیق مرکز سوراخ برای جلوگیری از سر خوردن و نفوذ آسان و مطمئن مته

مته مرغک نوعی خاصی از مته است بدنه این مته به شکل استوانه ای می باشد و دو طرف ان تیز شده و قابلیت براده بردای دارد. زاویه مخروط مته مرغک ۶۰ درجه است و این زاویه برابر با زاویه نوک مرغک است.

جنس مته :

مته انواع مته ها غالباً از جنس فولاد آلیاژی (SS- HSS) یا فولاد فاقد آلیاژ WS  تولید می شود. در مواردی که براده برداری از مواد سخت مورد نظر باشد، لبه یا تیغه برنده را از فلزات سخت (الماسه) HM ساخته می شود. این جنس سخت برای سر مته انتخاب شده و به بدنه مته فولادی جوش (لحیم) می شود.

قسمت های مختلف مته :

مته از دو قسمت اصلی بدنه و دنباله تشکیل می شود.

دنباله مته :

دنباله انواع مته عموما به شکل استوانه ای، هرمی و یا مخروطی ساخته می شوند. مته هایی که قطر آنها زیر ۱۳ میلیمتر باشد معمولا دارای دنباله استوانه ای هستند. این مته ها را توسط سه نظام بر روی دریل نصب می کنند. مته هایی با سایز بزرگتر از ۱۳ میلیمتر را با دنباله مخروطی می سازند. برای اتصال به دریل بایستی دارای گلویی باشد برای نصب مته با سایز کوچک نیاز به مخروط های تبدیل یا همان مورس است انتهای مته مخروطی و مورس ها یک زبانه وجود دارد که از چرخش مته داخل گلویی جلوگیری می کند.

دنباله مته شیار

دنباله مته شیار دار دارای سه نوع است. با توجه به نوع نگهدارنده سر دریل باید مته را از نوع مناسب انتخاب کنید. این سه نوع شامل SDS Multii ، SDS Plus، SDS Max است. که در شکل ابعاد و مقطع مته دنباله شیار دار نشان داده شده است.

مته های دنباله شش گوش

مته های دنباله شش گوش : این مته ها دارای یک سایز ثابت دنباله هستند و در هر سه کاربرد مته شامل مته های سوراخکاری فلز، چوب و مصالح ساختمانی بکار برده می شوند. در این مته امکان سر خوردن یا لغزش مته در سه نظام بسیار کمتر است. مته های دنباله شش گوش بیشتر برای دریل های بادی یا همان پنیوماتیک مورد استفاده قرار می گیرند.

مته هایی دیگری که برای کار روی چوب ساخته و طراحی شده اند که با توجه به نوع کار و متریال مورد استفاده انتخاب می شوند.

تیز کردن مته :

تیز کردن درست و مناسب لبه های برنده یا همان تیغه های براده بردار مته جهت کارکرد بدون نقص مته بسیار اساسی و مهم است. بهترین راه برای تیز کردن مته استفاده از ماشین مته تیز کن، یا ابزار و تجهیزات ویژه سنگ زنی مخصوص است. برای تیز کردن مته اگر از ابزار دستی مانند صفحه سنگ سمباده استفاده می شود بهتر برای کنترل زوایای نوک مته از شابلون مته استفاده شود.

برای مته هایی با سایز و طول بالاتر قطر ۱۳ میلیمتر برای کار با دریل دستی از مته های شیار دار استفاده می شود این مته ها بیشتر برای کارهای ساختمانی مناسب است. این مته نیاز به دریل با سری خاص دارند. در این نوع مته ها با تغییر سایز مته دنباله آن تغییر نمی کند.