انبردست و انواع آن | نحوه کار با انبرهای دستی

انبردست از دو اهرم و یک محور اتصال تشکیل می شود. این ابزار با فرم ها و شکل های مختلف در بازار وجود دارد و در کارهایی مانند صنعت الکترونیک، لوله کشی و تأسیسات، سیم کشی و … مورد استفاده دارد. انبردست شامل مجموعه وسیعی از انواع ابزار به منظور انجام کارهای متنوعی از لخت‌کردن و بریدن انواع سیم برق تا گرفتن وسایل و بریدن و خرد کردن آن ها و بسیاری از کارهای دیگر می باشد.

پیشینه و تاریخچه

 انبرها در  طول سالیان دراز توسط بشر استفاده می شده است. گفته می شود انبردست های چوبی و برنزی مربوط به حدود ۳ هزار سال پیش در یونان باستان پیدا شده است. قدیمی‌ترین تصاویر

موجود انبردست را در نقاشی های آهنگری هفاستوس، خدای فناوری و صنعت یونانی مشاهده کرده اند.

انواع انبر دستی

انواع انبر دستی شامل: انبردست، سیم چین، انبرمنقاش، دم باریک، انبرکلاغی، انبرقفلی، خاربازکن، خارجمع کن و …

نحوه استفاده و کار با انبرهای دستی 

انبر دست ها با توجه به ساختار و شکلی که دارند، بکار می روند در ادامه به توضیح کاربرد و همچنین به نحوه استفاده هر کدام از آنها می پردازیم.

انبردست عمومی

انبردست های عمومی یا معمولی به منظور گرفتن و ثابت نگهداشتن قطعات مختلف، نگهداشت مهره ها، خم کاریو فرم دادن و عملیاتی از این قبیل مورد استفاده قرار می گیرند. داخل فک هاى انبردست های معمولی نوعی آج به کار رفته است و در انتهای فک ها، قسمت تيزشده ای تعبیه می شود که به وسیله آن می توان سیم ها یا سر میخ و پیچ را قطع نمود. انبردست را متناسب با قطر سيم ياپيچ و ميخ براى قطع کردن انتخاب می کنند تا از خراب شدن فک هاى انبردست درمحل تيزشده جلوگیری شود. توصیه می شود برای قطع کردن سیم ها از ابزار سیم چین استفاده شود. دسته های انبردست های معمولی را تاحد مشخصی عایق می کنند در زمان کار با وسایل برقی، از برق گرفتگی جلوگیری شود. البته بایستی توجه شود که محدود ولتاژ قید شده روی انبردست رعایت شود.

انبر دم باریک

در مواقعی که نياز به برداشتن و ياگرفتن قطعاتی کوچک هستند داریم. یا هنگام افتادن پيچ کوچک در شیارها، نصب کردن پیچ و مهره در مواضع و مکان های تنگ، خمکارى و … می توان از دم باریک استفاده نمود. بعضی از دسته این نوع انبردست عایق است و می تواند در کارهای الکتریکی نیز مورد استفاده قرار بگیرد. 

انبر کلاغی

انبرهای کلاغی فک های منحصر به فرد و خاصی  دارند که موجب تمایز این نوع انبر با سایر انبردست ها می شود. در انبردست کلاغی مکانیسم عمل به گونه ای است که فک ها به صورت موازی در مقابل یکدیگر قرار می گیرند. اما دهانه آن بزرگ وکوچک می شود از این رو درکارهای متفاوت از جمله گرفتن و ثابت کردن اجسام دوار مانند لوله ها و شفت ها به خوبی کاربرد دارد که متناسب با ضخامت قطعه یا قطرکار، فک آن در شیار محور آن حرکت می کند.

سیم چین

سیم چین شباهت زیادی به انبردست دارد با این تفاوت که لبه فک ها از داخل تیز شده است و دمه باریک و درازتری دارد که برای بریدن سیم و میخ مورد استفاده قرار می گیرد. فک سیم چین آجدار است و برای لخت کردن سیم نیز قابل استفاده است. به شرطی که مهارت کافی را برای لخت کردن را داشته باشند. 

انبر خارباز کن یا خار جمع کن

زمانی که بخواهید تا اجزای یک دستگاه را خارج کنید می توانید از انبر خارباز کن یا خارجمع کن استفاده کنید. این ابزار به راحتی اجزا را از سیستم خارج می کند. انبر خار بازکن اغلب بصورت حلقه ای است که می توان وسایل را با آن باز کرد. با استفاده از این انبر می توان با فشردن دسته، فک را از هم باز کرد. براى اينکار باید دسته ابزار را به يکديگر فشار دهيد تا قطر حلقه خار را باز و بزرگتر کرده و از شيار مربوطه خارج کند.

خار باز کن برای خارج کردن خار از روی شفت ها و محور به کار می رود. نوع دیگر انبر خار جمع کن است که با فشردن دسته انبر، فک ها به هم نزديک مى شوند و قطر خار حلقوى کوچکتر شده و نهایتاً خار از شيارخارج مى شود. خار جمع کن را برای جمع کردن و خارج کردن خار ها از داخل سیلندر ها یا سوراخ ها و ساپورت ها مورد استفاده قرار می دهند. برای بازگت انبر خارجمع کن و خار بازکن به حالت اولیه هر دو انبر دارای یک فنر هستند که انبر را از حالت فشرده با حالت آزاد بر می گرداند.

انبردست محور لغزان

در انبردست های محور لغزان به دلیل وجود فک هايى که اندازه دهانه آن ها تغيير مى کند، براى گرفتن قطعات و پيچ هاى با قطر متفاوت قابل استفاده هستند. بدین منظور باید فک آنرا به صورت کشويى روى محور حرکت دهيد. تفاوت اين انبردست با انبرکلاغى اين است که فک هاى آن بشکل موازى روى طرفين قطعه در موقع عمل قرار نگرفته اند. این انبر دست ها معمولاً فاقد تیغه های برنده هستند.

انبر قفلی

اين ابزار در اشکال، سایز و فک های مختلفی در بازار وجود دارد و برای گرفتن پیچ و مهره و سرپيچ بعنوان آچار، گرفتن لوله مانند آچار لوله گير يا نگهداشتن ثابت کردن قطعات مانند انبردست و يا فشردن دو قطعه به يکديگر به عنوان گيره (پيچ دستى) کوچک و بسیاری موارد دیگر مورد استفاده قرار می گیرد. این انبر دست دارای قابلیت تنظیم دهانه فک است. زمانی که از این نوع انبردست استفاده می شود، دهانه (فاصله دو فک) بايد به طوردقيق تنظيم شود.

بدین منظور می توان از پيچ تنظيم انتهاى دسته ثبات آن استفاده کنيد و با پيچاندن آن دهانه انبر قفلى را متناسب با قطر و ضخامت کار باز و بسته می شود. برای قفل کردن، باید بتوان قدرى دسته هاى انبر را به طرف يکديگر فشار داد، تا انبر قفل شود و قطعات بین دو فک را محکم نگه دارد. اينکار باید متناسب با مقاومت، ضخامت و نياز قطعه کار صورت بگیرد تا به قطعه کار آسیب وارد نکند. زمانی که فک های انبر قفلی به قطعه ای که باید باز شود، می چسبد، تماس محکم و استواری بر قرار شده و به آسانی آنرا از محل خود باز می کند. توجه داشته باشید که برای اجسام نرم ممکن باعث آسیب به سطح جسم شود.

قیچی آهن بر

به منظور بریدن ورقهای فلزی و بعضی از انواع واشرها به قیچی های مخصوصی نیازمند هستیم. قیچی های آهن بر هم در گروه  انبردست ها به حساب می آیند که به شکل لب صاف و یا لب گرد هستند. نوع لب گرد، برای برش های منحنی شکل مورد استفاده قرار می گیرد.

توجه داشته باشید که انبرهای دستی اغلب به عنوان يك ابزار چند منظوره بررسي مي‌شود و اغلب مواقع بدون توجه به هدف طراحي آنها، اين وسايل به صورت اشتباه و نادرست به كاربرده مي‌شوند. انبرهای دستی براي عمل گرفتن و بريدن طراحي شده‌اند و استفاده از آنها به عنوان وسيله جايگزيني براي آچارها باعث آسب به انبر یا قطعه کار و در موارد موجب ایجاد آسیب و خطر برای کاربر خواهد شد.

نکات ایمنی به هنگام کار با انبردست

انبردست ها نیز همچون سایر ابزارها نیازمند رعایت نکات ایمنی هستند که در زیر به آنها اشاره می کنیم:

هنگام استفاده از انبردست باید مچ دست خود را صاف نگه داشته و آن را خمیده نکنید. این کار موجب آسیب رسیدن به مچ دست اعصاب حسی انگشتان و کف دست خواهد شد.

در زمان خرید انبر دست سعی کنید با بررسی دقیق نوع باکیفیت آن را خریداری نمایید و بدنه آن حتما حالت ایرودینامیک داشته و فاقد لبه های تیز و برنده باشد.

قبل از استفاده از ابزار انبر بهتر است آن را بررسی کنید. اگر در دم یا فک آن شکستگی یا ترکی داشته بهتر است آن را کنار گذاشته و از انبر دیگری استفاده کنید.

اگر فک انبردست جویده و در اثر استفاده نا مناسب یا فرسودگی صاف شده نمی تواند به خوبی عمل کند.

بهتر است سیم ها را با سیم چین مناسب قطع کرده و برای این منظور کمتر از انبردست استفاده کنید. توجه داشته باشید که بهتر است هر ابزاری در جای مناسب خود استفاده شود 

برای برقکاری و کارهای الکترونیکی الزاماً از انبردست های عایق شده که عایق آنها سالم است استفاده کنید.